Azərbaycanın COP29-a sədrliyi qlobal Şimal və Cənub arasında körpü olmalıdır - Muxtar Babayev
Böyük Britaniyanın “The Guardian” qəzetinin səhifələrində BMT-nin İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensiyasının (COP29) Tərəflər Konfransının 29-cu sessiyasının sədri Muxtar Babayevin müəllif məqaləsi dərc olunub.
Məqalədə bildirilib ki, 2023-cü ildə həm kömürlə işləyən elektrik istehsalında qlobal artım, həm də elektrik nəqliyyat vasitələrinin istifadəsinin artması müşahidə olunub:
"Elektrik enerjisinə artan tələbat və Avropa və Yaxın Şərqdə enerji bazarını pozan münaqişələr rol oynadı. Lakin bu, qlobal istiləşməni 1,5 dərəcə Selsi səviyyəsində saxlamaq üçün öhdəliklərin yerinə yetirilməsi üçün təmiz enerji istehsalı ilə yanaşı istehlakın dəyişməsini tələb etdiyini açıq şəkildə xatırladır".
Onun sözlərinə görə, Azərbaycanda COP29-da buna doğru addım atıla bilər.
"Bir COP sazişindən digərinə keçid mexanizmi yaradılmalıdır. Bu, keçən ay Azərbaycanın BƏƏ-də keçiriləcək 28-ci sammitdən Braziliyada keçiriləcək 30-cu sammitə rəhbərlik dövrünə qədər qərarların qəbulu və həyata keçirilməsində birləşdirən keçid olmasına zəmanət vərən "COP Üçlüyü"nün işə başlaması ilə başlayıb. Dünyanın sənayeləşmiş və inkişaf etməkdə olan hissələri arasında körpünün yaradılması da vacibdir. Keçən il inkişaf etmiş ölkələrin qalıq yanacaqlardan istifadəsinin artması inkişaf etməkdə olan ölkələrdə karbohidrogen istehsalının artmasına səbəb olur. Bu, yaşıl texnologiyaların transferini və vəd edilmiş, lakin hələ alınmamış maliyyəni daha da aktual edir. Bu o deməkdir ki, Azərbaycanın COP-dakı sədrliyi ilk növbədə qlobal Şimal və qlobal Cənubun fərqli istəklərini birləşdirən körpüyə çevrilməlidir", - deyə Muxtar Babayev qeyd edib.
COP29 prezidenti vurğulayıb ki, enerji sektorunda tullantıları azaltmaq üçün Azərbaycan “Qlobal Metan Öhdəliyi”nə qoşulub:
"Minalardan təmizlənmiş torpaqda tikilən dünyanın ən böyük günəş paneli qurğularından birinin bir hissəsi olacaq təməl işlərinə ötən ay başlanılıb. Bu layihə öz növbəsində münaqişədən sonrakı iddialı yenidənqurma işlərinin bir hissəsidir. Günəş və hidroenergetikanın gələcək inkişafı, eləcə də 157 GVt-lıq dəniz külək stansiyalarının istifadəsi iqtisadiyyatı neft və qaz ixracından bərpa olunan enerji mənbələrindən elektrik enerjisi istehsalına keçirəcək və Xəzər-Qara dəniz "yaşıl" enerji dəhlizi vasitəsilə qonşularımıza və Avropa İttifaqına ixrac ediləcək. Azərbaycanın bu keçidi həyata keçirmək üçün maliyyə imkanları var. Lakin bu transformasiyada beynəlxalq sərmayələr də mühüm rol oynayır. Dünyanın başqa yerlərində uğurun əldə edilməsi daha çox xarici iqlim maliyyəsindən asılı olacaq. Dubayda çoxtərəfli qurumlar, hökumətlər və özəl sektor tərəfindən birlikdə hərəkət etmək vədləri yerinə yetirilməlidir".
Muxtar Babayev qeyd edib ki, son iki ildə Avropa, o cümlədən Azərbaycanın köməyi ilə təbii qaz təchizatı mənbələri şaxələndirilib və siyasi iradə olarsa, enerji keçidinin nə qədər tez həyata keçirilə biləcəyini göstərib:
"Bu, Azərbaycan və əslində COP29-a ev sahibliyi edəcək hər hansı digər ölkə üçün dünyanın inkişaf etmiş və inkişaf etməkdə olan hissələri arasında körpü olmağın nə qədər vacib olduğunu göstərir. Bu etimad bərpa olunmasa, qlobal istiləşməni 1,5 dərəcə Selsi səviyyəsində saxlamaq üçün səyləri sürətləndirmək əvəzinə azaltmaq təhlükəsi var. Güvən, daha sonra növbəti iki COP-da və ondan sonra "üçlük" mexanizmi vasitəsilə təsdiqlənəcək yeni iqlim maliyyəsi hədəfinin müəyyən edilməsi ilə bərpa oluna bilər. Bu, iqlim probleminin miqyasını və aktuallığını əks etdirməli və eyni dərəcədə vacib olan bu vəsaitləri onlara ən çox ehtiyacı olan ölkələrə tez bir zamanda buraxmalıdır. Bunun etimad quruculuğu tədbirləri ilə əldə oluna biləcəyinə şübhə edənlər üçün Azərbaycanın sədrliyi ilə bağlı bir fakta diqqət yetirmək lazımdır. Dekabrda Azərbaycan və Ermənistan iki ölkə arasında etimadın möhkəmləndirilməsi üçün real addımlar atdılar. Azərbaycan xoşməramlı bir jest olaraq Ermənistanın Şərqi Avropa Qrupunun COP Bürosuna üzvlüyünə namizədliyini dəstəklədi, Ermənistan isə Azərbaycanın təşəbbüsünü dəstəkləmək üçün COP-da ev sahibliyi etmək üçün namizədliyini geri götürdü".//Trend
